خداوند برای ایجاد ارتباط قدرت زبان را به انسان عطا نمود. این نعمت ارزنده مهم‌ترین رکن حرفه تعلیم و تربیت را رقم می‌زند.
یکی از وجوه محاسبه‌نفس نحوه استفاده از نعمت زبان است. که به دو شکل صورت می‌گیرد:
١. استفاده درست و بهینه که به ایجاد فرصت‌ها می‌انجامد.
٢. استفاده نادرست که فرصت‌ها را به تهدیدها تبدیل می‌کند.
یک نوع گفتار می‌تواند در کلاس فرصت آموزشی ایجاد کند و دیگری می‌تواند فرصت آموزشی را از بین ببرد.
آفات زبان
رفتار ریشه در نیات و شاکله دارد. گفتارهای خوب و بد کنش‌های ما هستند که اگر ملکه نفسانی شوند، فضایل و رذائل را بوجود می‌آوردند.
دروغ گفتن رفتار بدی است و دروغ‌گویی رذیلت گفتاری.
راست گفتن رفتار خوبی است و راست‌گویی فضیلت گفتاری.
برای دست‌یابی به فضیلت اخلاقی باید از کنش به سوی خلق حرکت کنیم.
نگاه سیستمی به گفتار
آن‌چه که بر زبان گفته می‌شود، حاصل سیستمی است که مدیریت زبان نام دارد. به بیان دیگر؛ بهبود اثر‌بخش در زبان در گرو تمام عناصر موثر است.
فواید مدیریت زبان
بالا بردن اثر بخشی فرایند یاددهی و یادگیری
ضامنی برای هدایت کلاس
افزایش بهره‌وری
کامیابی در تعلیم و تربیت در گرو مهارت ارتباط کلامی معلم است.
گفتار باید علاوه بر شیوایی باید صاحب محتوای نیک نیر باشد.
گفتار : خوب و بد
برای اصلاح و تقویت مهارت گفتاری به مدیرت زبان نیاز داریم که مستلزم شناخت همه عناصری است که در گفتار سنجیده مؤثر می‌باشد و توانایی مهار موانع را به‌دنبال دارد، عوامل و زمینه های هدایت را تقویت می‌کند.
در نگاه سیستمی سخن و گفتار را برون‌داد فرض می‌کنیم و نتیجه را درون‌داد می‌دانیم. گفتار فرزند یا نتیجه اطلاعاتی است که از قبل یافته‌ایم؛ نتیجه داده ها، انگیزه ها، الگوها، انگاره ها و عواطفی که در درون ما جای دارند.
پردازش اطلاعات روی داده‌های خام باعث بیان جملات نسنجیده می‌شود.
عوامل ایجاد رذائل از نگاه زکریا رازی
مهم ترین چیز در تعلیم و تربیت گفتار استوار است.
«یا ایّها الّذین امنوا اتّقوا اللَّه و قولوا قولا سدیدا»
دانش آموزان با اعتماد به معلم سخن او را می‌پذیرد.
دو مولفه گفتار استوار
١. سخن خوب که ضامن اثربخشی در تدریس است.
٢. خوب سخن گفتن که باعث افزایش کارایی معلم می‌باشد.
صحبت بیهوده و گفتار ناشایست کارآیی معلم را پایین می‌آورد.
پرحرفی و ارائه اطلاعات نادرست باعث رواج قادر نبودن معلم می‌شود که تلف شدن وقت دانش‌آموزان و شکستن حرمت معلم را به‌دنبال دارد. ارزیابی و سنجش قبل از سخن گفتن معلم است.
معلم باید از خود بپرسد: “آیا در این حرف دشمنی و تهدیدی نیست یا حقی ضایع نمی‌شود؟”
غزالی سود و زیان در صحبت را چهارگونه گفتار می‌داند
١. گفتاری که سود ندارد مانند ناسزا
گفتاری که سود محض است مانند سخن هدایت گرانه (شیوه بیان نیز مهم است)
٢. گفتاری که هم سود دارد و هم زیان مانند کم حرفی، گزیده‌گویی و گفتار محتاطانه
٣. سخنی که نه سود دارد نه زیاد (بیان آن می‌تواند زمان را تلف کند.)
راهکاری برای سنجیده‌گویی
١.ثبت فراوانی گفتار در یک جدول
٢.ایجاد چهار گزینه :
١.٢میسنجم، بعد صحبت میکنم
٢.٢ می‌گویم، بعد میسنجم (حسرت)
٣.٢می‌گویم، نمی‌سنجم (لاابالی‌گری)
٢.۴نمی‌سنجم و می‌گویم (نادانی)
٣.تامل بر روی نتایج حاصل شده
گونه‌های زبان
گفتاری : بیان ناراحتی با عباراتی
کاربردی : بدون صحبت با نگاه همراه با اخم
کرداری : بروز ناراحتی و خشم با رفتار
باید بین گونه‌های مختلف زبان هماهنگی ایجاد کنیم.
عمل و رفتار باید با هم تطابق داشته باشند.
گفتار و ادعا باید با کردار و عمل‌کرد هم‌خوانی داشته باشند.
معلم نقدپذیر، در واکنش به نقد دانش‌آموزان از کوره در نمی‌رود.
زبان و گفتار هویت ابزاری دارند.
سخن گفتن ابزاری است برای رسیدن به هدف.
اثربخشی در تعیین شیوه و محتوا نقش راهبردی دارد.
در فرد خشمگین، زبان ابزاری برای تخلیه غضب است یا به تهمت و خودپسندی منجر می‌شود.
مدیریت زبان در گرو سنجش محتوا است.
شیوه باید بر پایه انگیزه و هدفی باشد که به دنبال داریم.
آخرین نظرات: