از جوگیری دخترها غبارروبی ناگهانی اتاق و خنزل‌پنزل‌هاست. سال گذشته جعبه دوران دانشگاه را بیرون کشیدم. از میان وسائل جعبه مستطیلی نقره‌ای رنگ را درآوردم. تنها دِرهم باقی‌مانده از دوران دانشگاه بود. دِرهم ترکیبی از خاطرات دَرهم بود. خاطره موها و چشم‌هایی. غروب‌ها و صبح‌گاهی. هم مرا می‌فشرد، هم قلقلک می‌داد. هم مرا می‌کُشت و هم خروشاند. اضطراب همیشگی به دنبالم آمد:《چرا مرا دوست ندارد؟ چرا به یادم نمی‌آورد؟》همیشه از چنین پرسش‌هایی می‌رنجیدم. نیاز داشتم رابطه‌ای دو طرفه داشته باشم. به اندازه‌ای که عشق می‌ورزم، مهر نصیبم شود.
گردگیری با اشک دیدگانم به پایان رسید. بنا شد این‌بار به پاسخ پرسش‌ها برسم. روان‌شناسی یافتم. روان‌شناس گفت همه افکار ریشه در گذشته‌ها دارد. کتابی معرفی نمود:《 زندگی خود را دوباره بیافرینید.》
در این قسمت از نوشته° نیمه دوم زندگی‌ام را مطالعه می‌کنید. پروراندن این نیمه حدود نُه ماه به طول انجامید. انگار جنینی در رحم بودم. کتاب را خوردم. گریستم. از خودم متنفر شدم. خلوتی که می‌یافتم، تمرین‌های کتاب را می‌نوشتم و می‌خروشیدم.
با کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید دریافتم احساسات بی‌شماری که صدها بار سراغم را می‌گرفتند و چشم‌هایم را می‌خیساندند، در سینه‌ام اندوه می‌ریختند، چنان جدی و قابل تاملند که کتابی برایش نگاریدند. تعدادی از طرح‌واره‌ها را داشتم. این کتاب یازده طرح‌واره را شامل می‌شود. اغلب چندی از این طرح‌واره‌ها یا تله‌ها را دارند و بی‌خبر از وجود آن می‌رنجند. شما هم اگر بی‌خبر از خلا درونتان هستید، سری به کتاب بزنید تا خودتان را دریابید و از نو بیافرینید.
در ادامه قسمتی از تله‌ها به همراه راه‌حلی برای شناخت بیش‌تر شما نسبت به کتاب ذکر می‌شود:
تله‌ی رهاشدگی:
۱. رهاشدگی بر مبنای وابستگی
در دوران دانشگاه و دبیرستان دوستانی داشتم که به‌تنهایی حتا دست‌به‌آب هم نمی‌رفتند. حس تنهایی آن‌ها را ویران می‌نمود. در این طرح‌واره افراد باورمندند که به تنهایی دوام نمی‌آورند.
۲. رهاشدگی بر مبنای بی‌ثباتی یا از دست دادن
تجربه ارتباط عاطفی و از دست دادن آن منجر به چنین احساسی می‌شود چون ما نبودن با آن‌ها را با گوشت‌وپوست خود لمس می‌کنیم و پس از نابودی رابطه به هر دلیلی به درون نیستی پرتاب می‌شویم. دوستی را به خاطر می‌آورم که پس از مدت‌ها رفاقت را پذیرفت. بعدها دریافتم دلیل آن همه مقاومت شکست‌های بی‌شمار در روابط دوستانه قبلی بوده است.
یک راه‌حل: روابط رمانتیک گذشته را مرور کنید. الگوهای تکرار شده را مشخص نمایید. خطرات غیرمنتظره رهاشدگی را فهرست کنید.
تله‌ی بی‌اعتمادی و سوءرفتار
منشأ این تله زندگی در تجارب دوران کودکی از سوءرفتار، فریب، تحقیر یا سرخوردگی است. اگر در کودکی از کسی که می‌بایست پشت‌وپناهمان باشد آسیب دیده باشیم، به این تله دچاریم. نشانه آن در زندگی عدم اعتماد به آدم‌ها و تنها بودن است. از دیگر آسیب‌های سوءرفتار می‌توان به ادامه زنجیره آن توسط کسی که مورد سوءرفتار قرار گرفته اشاره نمود. برای مثال بیش‌تر کسانی که کودکان را مورد سوءرفتار قرار می‌دهند، در کودکی قربانی آن بوده‌اند. از بهت‌آورترین حقایق زندگی تکرار الگوی خودمخرب به‌دست افراد است.
یک راه حل : با عامل سورفتارتان روبه‌رو شوید یا به او نامه‌ای بنویسید.
تله‌ی محرومیت عاطفی
این طرح‌واره با این عقیده همزاد است:《هرگز نیازم به عشق برآورده نخواهد شد.》هم‌چنین می‌اندیشید که بناست همیشه تنها بمانید. در حسرت چیزهایی بسوزید و درک نشوید.
افرادی را می‌شناسم که نیازهای خود را با همسرشان در میان نمی‌گذارند و ناکامی در خواسته‌ها آن‌ها را عصبی می‌کند. احساس خود را افشا نمی‌کنند و پس از درک نشدن° مأیوس می‌شوند.پرتوقع و خشمگینند. این‌ها ویژگی‌های شخصی است که دارای تله‌ی محرومیت عاطفی است.
یک راه‌حل : محرومیت دوران کودکی را درک کنید. کودک محروم درونتان را احساس کنید.
تله‌ی انزوای اجتماعی
در جمعی نشسته‌اید. بقیه در مورد نحوه پخت خورش هویج می‌گویند یا بحث را به ویدئوهای اینستاگرامی و تیکه‌کلامی مخصوص می‌کشانند. شما اما گوشتان نمی‌شنود. تنها تصویر آدم‌هایی را می‌بینید که خوش‌وبش می‌کنند و دست‌هایشان را برای بیان مفهومی تکان می‌دهند. انگار تجارب زیسته آدم‌ها، بیانشان، شادی‌شان گنگ است. تو در حبابی شیشه‌ای نشسته‌ای. مرزی تو را از آدم‌ها جدا می‌کند. شما نامطلوب، متفاوت و حقیرید. بنابراین تصمیم می‌گیرید معیارهای کشنده‌ای برای حضور در جمع بگزینید برای مثال چگونه متین، باهوش و جذاب باشم؟ چه کلماتی من را بی‌نظیر جلوه می‌دهد؟
یک راه‌حل: موقعیت‌های اجتماعیِ روزانه‌ای که در آن‌ها مضطربید° فهرست کنید.
یک راه‌حل: در میان جمع خودتان باشید. اجازه دهید دیگران بفهمند پیشینه خانوادگی به‌خصوصی دارید؛ پنهان‌کاری کافی است.
تله‌ی وابستگی
عرق سردی بر پیشانی‌تان نشسته. افکار آمدوشد زیادی دارند. آینده را در نظر می‌گیرید. توانایی خودتان. علاقه‌تان. اما نمی‌توانید تصمیم نهایی را بگیرید. بیچاره می‌شوید و از فکر دست می‌کشید. به آدم‌ها پناه می‌برید. آن‌ها را وادار می‌کنید به‌جای شما تصمیم بگیرند.
ممکن است برعکس این شرایط عمل کنید. بسیار مستقل و بی‌نیاز باشید و بیزار از کمک‌خواهی حتا در مواقع نیاز. در آن صورت وابستگیِ معکوس دارید که حمایت دیگران برای شما عذاب می‌آفریند.
یک راه‌حل: چالش‌ها، تغییرات یا ترس‌های بیمارگونه‌ای را که به‌خاطر هراس از آن‌ها دوری کرده‌اید، فهرست کنید.
یک راه‌حل: اگر به وابستگی معکوس دچارید، کمک بخواهید.
تله‌ی آسیب‌پذیری
کودک پایش را از چهارچوب خانه بیرون می‌گذارد. فصل بهار است و نسیم خنکی می‌وزد. صدای گربه‌ای از دیوار خانه می‌آید. مادر به سمت کودک می‌دود. به محض قرار گرفتن پای کودک بر زمین، او را بر می‌دارد و می‌گوید:《 خاک بر سرم! داشت می‌رفت بیرون بچه. مرد چرا حواست به بچه نیست؟ اگر سرما می‌خورد چی می‌شد؟ اگر گربه می‌پرید جلوش، زهرترک می‌شد؟ اگر…..》
این کودک وقتی به مدرسه می‌رود مادر نگران است در مدرسه کم نیاورد. شرمنده نباشد. بی‌نقص و کامل بنماید.
وقتی نوجوان می‌شود خلاف هم‌سن‌هایش در اغلب فعالیت‌ها به مادر و باقی اعضای خانواده وابسته است. گمان می‌کند در صورت تنهایی آسیب می‌پذیرد. از در خطر افتادن سلامتی، بی‌پولی و بی‌عقلی می‌هراسد. خودمراقبتی شدیدِ او دور لذت را خط می‌کشد.
یک راه‌حل: برای هر ترسی یک فلش‌کارت بنویسید.
تله‌ی کمبود
اگر در اعماق وجودمان خلائی وجود دارد که هر زمان به آن مراجعه می‌کنیم صدایی مدام پژواک می‌شود:《 تو ناقصی. کسی به تو اهمیت نمی‌دهد چون لایق مهر نیستی. دیدی فلانی نگاهت هم نکرد؟ حتا لبخندهایت زشت و کریه است. طبیعی‌ست اگر توی چشم نباشی؛ بقیه جذاب‌تر و گیراترند. همین الان دوستت عیب هیکلت را گفت. باید توجه او را جلب کنی. او بهترین است.》
یک راه‌حل: شدت معایت فعلی‌تان را ارزیابی کنید.
یک راه‌حل: فهرست از کسانی که شما را بیش‌تر یا کم‌تر جذب می‌کنند تهیه نمایید. (برای شما عیب‌جویان جذاب‌ترند)
تله‌ی شکست
خود را در مقابل هم‌سنخان شکست‌خورده می‌دانید. هر چه رشد داشته باشید، این حس شکست ثابت می‌ماند. تله‌ی شکست رشد را عقب می‌راند. در موارد منفی بزرگ‌نمایی و در موارد مثبت کوچک می‌نمایید.
یک راه‌حل: در رابطه با موفقیت، نسبت به استعدادها، مهارت‌ها، توانایی‌ها و دستاورهای‌تان آگاه شوید.
تله‌ی سرسپردگی
اگر کنترل زندگی‌تان را بدست این و آن داده‌اید تا شبکه مورد علاقه‌شان را بگزینند وبی‌اختیارید، تبریک می‌گویم؛ این تله از آن شماست. امیدوارم روزی برسد که از خوشنود کردن دیگران دست بشویید و زندگی کنید.
یک راه‌حل: از پرخاشگری دست بردارید. خودابرازی را بیازمایید.
تله‌ی معيارهای سخت‌گیرانه
پس از هفته‌ای دشوار و سرسام‌آور به تعطیلاتی لذت‌بخش نیازمندید اما با معیارهایی مرگ‌بار شیرینی آخر هفته را به زهر مبدل می‌نمایید. خود 《ما》 چیزی‌ست که نادیده انگاریده می‌شود. نظم، موفقیت و منزلت در مرکز توجه قرار می‌گیرند و نیازهای فیزیکی، عاطفی و جسمانی ما را به حاشیه می‌رانند.
یک راه‌حل: زمینه‌هایی که در آن معیارهای سخت‌گیرانه دارید را فهرست کنید. مزایای تلاش برای رسیدن به این معیارها و معایبش را فهرست کنید.
تله‌ی استحقاق
سه گونه استحقاق لوس، وابسته و هوس‌بازی وجود دارد.
در استحقاق لوس پرتوقع و کنترل‌گری مشهود است. در استحقاق وابسته ضعف و بی‌کفایتی شما منجر به دخالت دیگران می‌شود. در نوع هوس‌بازی متاثر از امیال و احساسات قدم برمی‌دارید.
یک راه‌حل: مزایا و معایب 《نپذیرفتن》 محدودیت‌ها را فهرست کنید. با بهانه‌های اجتناب از پذیرش محدودیت‌ها مقابله کنید.
آخرین نظرات: